Klasy piąte
zadanko - sprawdzanko
zadanko - sprawdzanko
Nauczyć się nazwy związku frazeologicznego i obecnego znaczenia; dla osób chętnych (na ocenę celującą [6]) znaczenie w mitologii.
Klasa Vf - jako że miała to zadanie na 01.04. i 15.04 to 11.05 (poniedziałek) napiszą teścik z tego materiału; Natomiast klasa 5e to samo wykona 08.06.
Związek
frazeologiczny
|
Znaczenie
w mitologii
|
Obecne
znaczenie
|
Chimeryczny
charakter
|
Od
Chimery, potwora, łączącego cechy lwa, kozy i węża.
|
kapryśny
dziwaczny, nieprzewidywalny
|
Czapka
niewidka
|
Szyszak Hadesa, czyniący
go niewidomym
|
osoba, która umie zniknąć lub stać się
niewidzialna w tłumie
|
Dojść/
trafić po nitce do kłębka
|
Nić
kłębek, którą podarowała Ariadna Tezeuszowi idącemu do labiryntu
|
dotrzeć do
ujawnienia czegoś, jakiejś tajemnicy, wyjaśniając kolejne zagadki, fakty;
wyjaśnić coś
na podstawie przesłanek;
|
Drakońskie
prawo
|
Określenie wywiedzione
od imienia prawodawcy i reformatora, Drakona
|
prawo niezwykle surowe, mające
charakter zemsty
|
Ikarowe
loty
|
Nieszczęśliwy
lot Ikara
|
śmiałe, lecz
ryzykowne przedsięwzięcie
|
Jabłko
niezgody
|
Jabłko z napisem „dla
najpiękniejszej” rzucone przez boginię niezgody, Eris.
O rozstrzygnięciu sporu,
która z bogiń: Hera, Atena czy Afrodyta ma je otrzymać, poproszono Parysa.
Ten zamian za obietnicę otrzymania za
małżonkę najpiękniejszej kobiety, Heleny – oddał je Afrodycie.
|
źródło, przyczyna poważnych konfliktów
|
Koszula
Dejaniry
|
Dejanira
podarowała Herkulesowi szatę nasmarowaną krwią Nessosa, która przywarła do
ciała i paliła ciało herosa.
|
rzecz
niszcząca, której trudno się pozbyć
|
Koń
trojański
|
Pod koniec 10. roku
wojny Grecy, pozorując rezygnację z oblężenia, opuścili podzamcze,
pozostawiając olbrzymiego, drewnianego konia. Trojanie wprowadzili „dar” do
miasta, nie wiedząc, że kryje się w jej wnętrzu oddział rycerzy achajskich.
Ci pod osłoną nocy, otworzyli bramy miasta, co doprowadziło do upadku Ilionu.
|
podstępny, niebezpieczny dar, ukryte
niebezpieczeństwo, chytry podstęp
|
Kraina
cieni
|
Hades
|
przenośnie
świat umarłych, niewidzialnych
|
Męki
Tantala
|
Kara, jaka spotkała
króla, który zaprosiwszy bogów na ucztę zaserwował im potrawę sporządzona z
ciała własnego syna. Uwięziony w Tartarze cierpiał głód i pragnienie.
|
straszne cierpienia
|
Nić
Ariadny
|
Dar
królewny kreteńskiej dla Tezeusza (zakochanej
w bohaterze), ta nić pomogła bohaterowi wydostać się z labiryntu
|
nić przewodnia,
sposób wybrnięcia
z
beznadziejnie zawikłanej, trudnej sytuacji;
|
Między
Scyllą
a
Charybdą
|
Dwa potwory, obok których musiał przeprawić się Odys
podczas powrotu do Itaki.
|
między dwoma niebezpieczeństwami,
sytuacja bez wyjścia
|
Olimpijski
spokój
|
pochodzi
od zwyczaju przerywania walk na czas igrzysk olimpijskich.
|
powaga,
panowanie nad emocjami, zaprzestanie kłótni
|
Paniczny
strach
|
od Pana – bożka pasterzy
i trzód w górach
i lasach, którego
przeraźliwy głos
(np. gdy ścigał nimfy)
budził lęk.
|
nagły, niepohamowany, często
nieuzasadniony strach, przerażenie, popłoch, zazwyczaj ogarniający większą
liczbę ludzi
|
Dosiąść
Pegaza
|
Skrzydlaty
koń Zeusa (od uderzenie jego kopyta miało wytrysnąć źródło Hipokrene, z
którego woda dawała natchnienie poetom)
|
próbować sił w
poezji, pisać wiersze
|
Pępek
świata
|
według wierzeń greckich
świątynia w Delfach miała być ośrodkiem, pępkiem świata.
|
ironicznie najważniejsza osoba, rzecz,
wydarzenie, miejsce
|
Piękna
Helena
|
Żona
Menealosa, króla Sparty, jej porwanie stało się bezpośrednią przyczyną wojny
trojańskiej
|
przedmiot
wielkiego sporu o coś; symbol wielkiej miłości, dla której ktoś jest w stanie
poświęcić wszystko
|
Pięta
Achillesa
|
Achilles jako niemowlę
był kąpany w wodach Styksu, aby zyskać nieśmiertelność. Matka Tetyda trzymała
chłopca za piętę, w którą Achilles został ugodzony strzałą Parysa i zginął.
|
czyjaś słaba strona, punkt
|
Pola
Elizejskie
|
było
to mityczne miejsce pobytu dusz błogosławionych zmarłych;
|
raj, kraina
wiecznego szczęścia
|
Przenieść
się na Pola Elizejskie
|
umrzeć
|
|
Powrót
do Itaki
|
od
podróży Odysa
|
powrót do
domu, ojczyzny, często, mimo narastającej tęsknoty wędrowca, naznaczony
przygodami
|
Prometejski
bunt
|
Niezgoda, na los ludzki –
brak ognia
|
bunt w słusznej sprawie
|
Puszka
Pandory
|
Z
mitu o Pandorze. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę,
wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie
posłuchała nakazu
i
namówiła męża do otwarcia puszki, w której ukryte były wszystkie
nieszczęścia i choroby.
|
spotęgowane
zło, nieszczęście, przykra
i nagła
niespodzianka
|
Pyrrusowe
zwycięstwo
|
od imienia Pyrrusa,
który zwyciężając Rzymian pod Asculum w 279 p.n.e. poniósł ogromne straty w
ludziach i materii
|
zwycięstwo opłacone/ osiągnięte
nadmiernym kosztem
|
*
kadmejskie zwycięstwo
|
od
bratobójczej walki o Teby między Polinejkesem i Eteoklesem
|
zwycięstwo
równie niefortunne da zwycięzcy, jak i dla zwyciężonego
|
Róg
obfitości
|
od rogu kozy Almatei,
karmicielki Zeusa. Król bogów pobłogosławił złamany róg ulubionego zwierzęcia
i odtąd napełnia się on wedle życzeń posiadacza rogu
|
źródło wszystkiego, o czym się marzy
|
Sfinks
|
Potwór
o ciele lwa, twarzy i piersi kobiecej, skrzydłach ptaka porywał ludzi i rzucał w przepaść oznajmiwszy wpierw, że
będzie tak czynił, póki ktoś nie rozwiąże jego zagadki. Wybawicielem Teb został Edyp.
|
zagadka, tajemnica
|
Stajnia
Augiasza
|
Oczyszczenie stajni
nieuprzątanej przez trzydzieści lat było jedną z dwunastu prac Herkulesa.
|
miejsce szczególnie zaniedbane; chaos
|
Strzały
Erosa
|
Strzały
przeszywające serca, rozbudzające różne uczucia. Eros strzelał z łyku
strzałami miłości. Osoba trafiona zakochiwała się.
|
być ugodzonym
strzałą erosa – zakochać się.
|
Syzyfowa
praca
|
Król Koryntu uchodził za
„najbardziej przebiegłego ze śmiertelników”, nie tylko nie bał się bogów, ale
potrafił ich przechytrzyć (ujawniał boskie tajemnice, uwięził Tanatosa, bożka
śmierci, wymknął się z Hadesu i żył długie lata na ziemi). Za karę musiał wtaczać
głaz pod górę, a gdy ten był u szczytu, spadał
i Syzyf od początku
podejmował wysiłek;
|
bezowocna, daremna praca
|
Tytaniczna
praca
|
od
nazwy bardzo potężnego pokolenia bogów, zepchniętego do Tartaru
|
wyczerpująca,
bardzo trudna praca
|
Wejść
na Parnas
|
Górę Parnas uważano za
siedzibę poezji
i muzyki.
|
osiągnąć sukces (np. literacki)
|
Węzeł
gordyjski/
Przeciąć
węzeł gordyjski –
|
Kunsztowny
węzeł z łyka złożony w świątyni Zeusa przez Gordiosa I
od
węzła u rydwanu w mieście Gordion (stolicy Frygii), którego rozwiązanie miało
dawać panowanie w całej Azji Mniejszej. Aleksander Wielki rozciął węzeł
mieczem w 334 p.n.e.
|
skomplikowana
sprawa/
rozstrzygnąć
skomplikowaną sprawę
w sposób
radykalny, śmiały, stanowczy, prosty
|
Wierna
jak Penelopa
|
Penelopa, żona
Odyseusza, czekała wiernie na jego powrót 20 lat;
|
czekać bardzo długo na powrót
ukochanej osoby
|
Woda
letejska
|
od
Lete, rzeki zapomnienia w Hadesie,
po
napiciu się wody z tej rzeki dusza ludzka zapominała o przebytym ziemskim
życiu;
|
|
letarg
|
stan uśpienia, pozorna śmierć.
|
|
Wyprawa
po złote runo
|
Złote
runo to według mitologii greckiej 'złota skóra barana strzeżona
przez smoka, po którą wyprawiali się Argonauci pod wodzą Jazona,
z
pomocą Medei zdobyli je
|
bogactwo,
majątek, wielkie sprawy, rzeczy trudno osiągalne/
wyprawa po
bardzo drogi skarb
|
Wyrocznia
delficka
|
Świątyni Apollona w
Delfach
|
wizja, jasnowidzenie
|
Tutaj można poprać podobną kartę - inna kolejność i czasami treść, ale to nie ma znaczenia może być z bloga lub z tej strony frazeologizmy-mitologiczne
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz