Strony

11 lutego 2021

 związki frazeologiczne -przypomnienie utrwalenie

Drakońskie prawo
Określenie wywiedzione od imienia prawodawcy i reformatora, Drakona
prawo niezwykle surowe, mające charakter zemsty
Ikarowe loty
Nieszczęśliwy lot Ikara
śmiałe, lecz ryzykowne przedsięwzięcie
Jabłko niezgody
Jabłko z napisem „dla najpiękniejszej” rzucone przez boginię niezgody, Eris.
O rozstrzygnięciu sporu, która z bogiń: Hera, Atena czy Afrodyta ma je otrzymać, poproszono Parysa. Ten  zamian za obietnicę otrzymania za małżonkę najpiękniejszej kobiety, Heleny – oddał je Afrodycie.
źródło, przyczyna poważnych konfliktów
Koszula Dejaniry
Dejanira podarowała Herkulesowi szatę nasmarowaną krwią Nessosa, która przywarła do ciała i paliła ciało herosa.
rzecz niszcząca, której trudno się pozbyć
Koń trojański
Pod koniec 10. roku wojny Grecy, pozorując rezygnację z oblężenia, opuścili podzamcze, pozostawiając olbrzymiego, drewnianego konia. Trojanie wprowadzili „dar” do miasta, nie wiedząc, że kryje się w jej wnętrzu oddział rycerzy achajskich. Ci pod osłoną nocy, otworzyli bramy miasta, co doprowadziło do upadku Ilionu.
podstępny, niebezpieczny dar, ukryte
niebezpieczeństwo, chytry podstęp
Kraina cieni
Hades
przenośnie świat umarłych, niewidzialnych
Męki Tantala
Kara, jaka spotkała króla, który zaprosiwszy bogów na ucztę zaserwował im potrawę sporządzona z ciała własnego syna. Uwięziony w Tartarze cierpiał głód i pragnienie.
straszne cierpienia
Nić Ariadny
Dar królewny kreteńskiej  dla Tezeusza (zakochanej w bohaterze), ta nić pomogła bohaterowi wydostać się z labiryntu
nić przewodnia, sposób wybrnięcia
z beznadziejnie zawikłanej, trudnej sytuacji;
Między Scyllą
a Charybdą
Dwa potwory,  obok których musiał przeprawić się Odys podczas powrotu do Itaki.
między dwoma niebezpieczeństwami, sytuacja bez wyjścia
Olimpijski spokój
pochodzi od zwyczaju przerywania walk na czas igrzysk olimpijskich.
powaga, panowanie nad emocjami, zaprzestanie kłótni
Paniczny strach
od Pana – bożka pasterzy i trzód w górach
i lasach, którego przeraźliwy głos
(np. gdy ścigał nimfy) budził lęk.
nagły, niepohamowany, często nieuzasadniony strach, przerażenie, popłoch, zazwyczaj ogarniający większą liczbę ludzi
Dosiąść Pegaza
Skrzydlaty koń Zeusa (od uderzenie jego kopyta miało wytrysnąć źródło Hipokrene, z którego woda dawała natchnienie poetom)
próbować sił w poezji, pisać wiersze
Pępek świata
według wierzeń greckich świątynia w Delfach miała być ośrodkiem, pępkiem świata.
ironicznie najważniejsza osoba, rzecz, wydarzenie, miejsce
Piękna Helena
Żona Menealosa, króla Sparty, jej porwanie stało się bezpośrednią przyczyną wojny trojańskiej
przedmiot wielkiego sporu o coś; symbol wielkiej miłości, dla której ktoś jest w stanie poświęcić wszystko
Pięta Achillesa
Achilles jako niemowlę był kąpany w wodach Styksu, aby zyskać nieśmiertelność. Matka Tetyda trzymała chłopca za piętę, w którą Achilles został ugodzony strzałą Parysa i zginął.
czyjaś słaba strona, punkt
Pola Elizejskie
było to mityczne miejsce pobytu dusz błogosławionych zmarłych;
raj, kraina wiecznego szczęścia
Przenieść się na Pola Elizejskie

umrzeć
Powrót do Itaki
od podróży Odysa
powrót do domu, ojczyzny, często, mimo narastającej tęsknoty wędrowca, naznaczony przygodami
Prometejski bunt
Niezgoda, na los ludzki – brak ognia
bunt w słusznej sprawie
Puszka Pandory
Z mitu o Pandorze. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała nakazu
i namówiła męża do otwarcia puszki, w której  ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby.
spotęgowane zło, nieszczęście, przykra
i nagła niespodzianka
Pyrrusowe zwycięstwo
od imienia Pyrrusa, który zwyciężając Rzymian pod Asculum w 279 p.n.e. poniósł ogromne straty w ludziach i materii
zwycięstwo opłacone/ osiągnięte nadmiernym kosztem
* kadmejskie zwycięstwo
od bratobójczej walki o Teby między Polinejkesem i Eteoklesem
zwycięstwo równie niefortunne da zwycięzcy, jak i dla zwyciężonego
Róg obfitości
od rogu kozy Almatei, karmicielki Zeusa. Król bogów pobłogosławił złamany róg ulubionego zwierzęcia i odtąd napełnia się on wedle życzeń posiadacza rogu
źródło wszystkiego, o czym się marzy
Sfinks
Potwór o ciele lwa, twarzy i piersi kobiecej, skrzydłach ptaka porywał ludzi  i rzucał w przepaść oznajmiwszy wpierw, że będzie tak czynił, póki ktoś nie rozwiąże jego zagadki.  Wybawicielem Teb został Edyp.
zagadka, tajemnica
Stajnia Augiasza
Oczyszczenie stajni nieuprzątanej przez trzydzieści lat było jedną z dwunastu prac Herkulesa.
miejsce szczególnie zaniedbane; chaos
Strzały Erosa
Strzały przeszywające serca, rozbudzające różne uczucia. Eros strzelał z łyku strzałami miłości. Osoba trafiona zakochiwała się.
być ugodzonym strzałą erosa – zakochać się.
Syzyfowa praca
Król Koryntu uchodził za „najbardziej przebiegłego ze śmiertelników”, nie tylko nie bał się bogów, ale potrafił ich przechytrzyć (ujawniał boskie tajemnice, uwięził Tanatosa, bożka śmierci, wymknął się z Hadesu i żył długie lata na ziemi). Za karę musiał wtaczać głaz pod górę, a gdy ten był u szczytu, spadał
i Syzyf od początku podejmował wysiłek;
bezowocna, daremna praca
Tytaniczna praca
od nazwy bardzo potężnego pokolenia bogów, zepchniętego do Tartaru
wyczerpująca, bardzo trudna praca
Wejść na Parnas
Górę Parnas uważano za siedzibę poezji
i muzyki.
osiągnąć sukces (np. literacki)
Węzeł gordyjski/
Przeciąć węzeł gordyjski –
Kunsztowny węzeł z łyka złożony w świątyni Zeusa przez Gordiosa I
od węzła u rydwanu w mieście Gordion (stolicy Frygii), którego rozwiązanie miało dawać panowanie w całej Azji Mniejszej. Aleksander Wielki rozciął węzeł mieczem w 334 p.n.e.
skomplikowana sprawa/
rozstrzygnąć skomplikowaną sprawę
w sposób radykalny, śmiały, stanowczy, prosty
Wierna jak Penelopa
Penelopa, żona Odyseusza, czekała wiernie na jego powrót 20 lat;
czekać bardzo długo na powrót ukochanej osoby
Woda letejska
od Lete, rzeki zapomnienia w Hadesie,
po napiciu się wody z tej rzeki dusza ludzka zapominała o przebytym ziemskim życiu;
dająca zapomnienie
letarg

stan uśpienia, pozorna śmierć.
Wyprawa po złote runo
Złote runo to według mitologii greckiej 'złota skóra barana strzeżona przez smoka, po którą wyprawiali się Argonauci pod wodzą Jazona,
z pomocą Medei zdobyli je
bogactwo, majątek, wielkie sprawy, rzeczy trudno osiągalne/
wyprawa po bardzo drogi skarb
Wyrocznia delficka
Świątyni Apollona w Delfach
wizja, jasnowidzenie

Tutaj można poprać podobną kartę - inna kolejność i czasami treść, ale to nie ma znaczenia może być z bloga lub z tej strony frazeologizmy-mitologiczne