związki frazeologiczne -przypomnienie utrwalenie
Drakońskie prawo | Określenie wywiedzione od imienia prawodawcy i reformatora, Drakona | prawo niezwykle surowe, mające charakter zemsty |
Ikarowe loty | Nieszczęśliwy lot Ikara | śmiałe, lecz ryzykowne przedsięwzięcie |
Jabłko niezgody | Jabłko z napisem „dla najpiękniejszej” rzucone przez boginię niezgody, Eris. O rozstrzygnięciu sporu, która z bogiń: Hera, Atena czy Afrodyta ma je otrzymać, poproszono Parysa. Ten zamian za obietnicę otrzymania za małżonkę najpiękniejszej kobiety, Heleny – oddał je Afrodycie. | źródło, przyczyna poważnych konfliktów |
Koszula Dejaniry | Dejanira podarowała Herkulesowi szatę nasmarowaną krwią Nessosa, która przywarła do ciała i paliła ciało herosa. | rzecz niszcząca, której trudno się pozbyć |
Koń trojański | Pod koniec 10. roku wojny Grecy, pozorując rezygnację z oblężenia, opuścili podzamcze, pozostawiając olbrzymiego, drewnianego konia. Trojanie wprowadzili „dar” do miasta, nie wiedząc, że kryje się w jej wnętrzu oddział rycerzy achajskich. Ci pod osłoną nocy, otworzyli bramy miasta, co doprowadziło do upadku Ilionu. | podstępny, niebezpieczny dar, ukryte niebezpieczeństwo, chytry podstęp |
Kraina cieni | Hades | przenośnie świat umarłych, niewidzialnych |
Męki Tantala | Kara, jaka spotkała króla, który zaprosiwszy bogów na ucztę zaserwował im potrawę sporządzona z ciała własnego syna. Uwięziony w Tartarze cierpiał głód i pragnienie. | straszne cierpienia |
Nić Ariadny | Dar królewny kreteńskiej dla Tezeusza (zakochanej w bohaterze), ta nić pomogła bohaterowi wydostać się z labiryntu | nić przewodnia, sposób wybrnięcia z beznadziejnie zawikłanej, trudnej sytuacji; |
Między Scyllą a Charybdą | Dwa potwory, obok których musiał przeprawić się Odys podczas powrotu do Itaki. | między dwoma niebezpieczeństwami, sytuacja bez wyjścia |
Olimpijski spokój | pochodzi od zwyczaju przerywania walk na czas igrzysk olimpijskich. | powaga, panowanie nad emocjami, zaprzestanie kłótni |
Paniczny strach | od Pana – bożka pasterzy i trzód w górach i lasach, którego przeraźliwy głos (np. gdy ścigał nimfy) budził lęk. | nagły, niepohamowany, często nieuzasadniony strach, przerażenie, popłoch, zazwyczaj ogarniający większą liczbę ludzi |
Dosiąść Pegaza | Skrzydlaty koń Zeusa (od uderzenie jego kopyta miało wytrysnąć źródło Hipokrene, z którego woda dawała natchnienie poetom) | próbować sił w poezji, pisać wiersze |
Pępek świata | według wierzeń greckich świątynia w Delfach miała być ośrodkiem, pępkiem świata. | ironicznie najważniejsza osoba, rzecz, wydarzenie, miejsce |
Piękna Helena | Żona Menealosa, króla Sparty, jej porwanie stało się bezpośrednią przyczyną wojny trojańskiej | przedmiot wielkiego sporu o coś; symbol wielkiej miłości, dla której ktoś jest w stanie poświęcić wszystko |
Pięta Achillesa | Achilles jako niemowlę był kąpany w wodach Styksu, aby zyskać nieśmiertelność. Matka Tetyda trzymała chłopca za piętę, w którą Achilles został ugodzony strzałą Parysa i zginął. | czyjaś słaba strona, punkt |
Pola Elizejskie | było to mityczne miejsce pobytu dusz błogosławionych zmarłych; | raj, kraina wiecznego szczęścia |
Przenieść się na Pola Elizejskie | umrzeć | |
Powrót do Itaki | od podróży Odysa | powrót do domu, ojczyzny, często, mimo narastającej tęsknoty wędrowca, naznaczony przygodami |
Prometejski bunt | Niezgoda, na los ludzki – brak ognia | bunt w słusznej sprawie |
Puszka Pandory | Z mitu o Pandorze. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała nakazu i namówiła męża do otwarcia puszki, w której ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby. | spotęgowane zło, nieszczęście, przykra i nagła niespodzianka |
Pyrrusowe zwycięstwo | od imienia Pyrrusa, który zwyciężając Rzymian pod Asculum w 279 p.n.e. poniósł ogromne straty w ludziach i materii | zwycięstwo opłacone/ osiągnięte nadmiernym kosztem |
* kadmejskie zwycięstwo | od bratobójczej walki o Teby między Polinejkesem i Eteoklesem | zwycięstwo równie niefortunne da zwycięzcy, jak i dla zwyciężonego |
Róg obfitości | od rogu kozy Almatei, karmicielki Zeusa. Król bogów pobłogosławił złamany róg ulubionego zwierzęcia i odtąd napełnia się on wedle życzeń posiadacza rogu | źródło wszystkiego, o czym się marzy |
Sfinks | Potwór o ciele lwa, twarzy i piersi kobiecej, skrzydłach ptaka porywał ludzi i rzucał w przepaść oznajmiwszy wpierw, że będzie tak czynił, póki ktoś nie rozwiąże jego zagadki. Wybawicielem Teb został Edyp. | zagadka, tajemnica |
Stajnia Augiasza | Oczyszczenie stajni nieuprzątanej przez trzydzieści lat było jedną z dwunastu prac Herkulesa. | miejsce szczególnie zaniedbane; chaos |
Strzały Erosa | Strzały przeszywające serca, rozbudzające różne uczucia. Eros strzelał z łyku strzałami miłości. Osoba trafiona zakochiwała się. | być ugodzonym strzałą erosa – zakochać się. |
Syzyfowa praca | Król Koryntu uchodził za „najbardziej przebiegłego ze śmiertelników”, nie tylko nie bał się bogów, ale potrafił ich przechytrzyć (ujawniał boskie tajemnice, uwięził Tanatosa, bożka śmierci, wymknął się z Hadesu i żył długie lata na ziemi). Za karę musiał wtaczać głaz pod górę, a gdy ten był u szczytu, spadał i Syzyf od początku podejmował wysiłek; | bezowocna, daremna praca |
Tytaniczna praca | od nazwy bardzo potężnego pokolenia bogów, zepchniętego do Tartaru | wyczerpująca, bardzo trudna praca |
Wejść na Parnas | Górę Parnas uważano za siedzibę poezji i muzyki. | osiągnąć sukces (np. literacki) |
Węzeł gordyjski/ Przeciąć węzeł gordyjski – | Kunsztowny węzeł z łyka złożony w świątyni Zeusa przez Gordiosa I od węzła u rydwanu w mieście Gordion (stolicy Frygii), którego rozwiązanie miało dawać panowanie w całej Azji Mniejszej. Aleksander Wielki rozciął węzeł mieczem w 334 p.n.e. | skomplikowana sprawa/ rozstrzygnąć skomplikowaną sprawę w sposób radykalny, śmiały, stanowczy, prosty |
Wierna jak Penelopa | Penelopa, żona Odyseusza, czekała wiernie na jego powrót 20 lat; | czekać bardzo długo na powrót ukochanej osoby |
Woda letejska | od Lete, rzeki zapomnienia w Hadesie, po napiciu się wody z tej rzeki dusza ludzka zapominała o przebytym ziemskim życiu; | |
letarg | stan uśpienia, pozorna śmierć. | |
Wyprawa po złote runo | Złote runo to według mitologii greckiej 'złota skóra barana strzeżona przez smoka, po którą wyprawiali się Argonauci pod wodzą Jazona, z pomocą Medei zdobyli je | bogactwo, majątek, wielkie sprawy, rzeczy trudno osiągalne/ wyprawa po bardzo drogi skarb |
Wyrocznia delficka | Świątyni Apollona w Delfach | wizja, jasnowidzenie |
Tutaj można poprać podobną kartę - inna kolejność i czasami treść, ale to nie ma znaczenia może być z bloga lub z tej strony frazeologizmy-mitologiczne